Titia

Titia, 1949, grondlegger van Verlaat Verdriet.

Titia verloor op 8-jarige leeftijd haar moeder. Dit veranderde haar leven van leven naar overleven. Ogenschijnlijk ging haar leven ‘gewoon’ door. Haar vader schreef, toen zij 10 jaar was: ‘Titia heeft haar eigen leven.’

De volgende vijfendertig jaar stond haar leven in het teken van overleven en zichzelf uit alle macht staande houden. ‘Vanaf mijn 8e jaar heb ik emotioneel voor mezelf gezorgd.‘

Dit overleven ging gepaard met fysieke pijnen. Altijd moe zijn en lange perioden van depressiviteit, onzekerheid, angsten, suïcide gedachten en overmatig alcohol gebruik. Titia twijfelde aan alles, aan zichzelf en haar recht op bestaan.

Zonder echt levensdoel kon zij zich niet verbinden met het leven en ze deed maar wat. Haar buitenwereld ging gewoon door. Ogenschijnlijk functioneerde ze wel. ‘Zo (overleefde) ik mijn wereld.’

Van overleven naar leven

Rond haar 45^e levensjaar las ze het boek ‘Zonder moeder‘ en realiseerde zich: ‘Zie je wel, ik ben niet gek!’ Niet alleen zichzelf herkende ze. Ook drong tot haar door dat ze niet de enige was die jong haar moeder verloor. Dat ze niet de enige was die zoveel jaren later nog worstelde met het verlies van een ouder in de kindertijd. En dat ze, ongetwijfeld, niet de enige was die zich daarin niet erkend voelde. Laat staan geholpen. Haar leven veranderde opnieuw.

Stap na stap ging Titia van overleven terug naar leven. Voor het eerst in haar bewuste leven voelde ze dat ze een doel had: begrijpen wat er met haar aan de hand was. Erkennen wat er met haar aan de hand was. Onderzoeken. Verwerken. Helen. Zoeken naar mogelijkheden om andere Verlaat Verdriet-ers te helpen in hun zoektocht. In hun ontdekkingstocht.

Leven

Langzaam maar zeker kreeg haar leven een nieuwe vorm. Ze gaf de gevolgen van jong ouderverlies een naam: Verlaat Verdriet. Haar Verlaat Verdriet-werk kreeg niet alleen vorm, maar ook inhoud. Niet alleen voor zichzelf, ook voor andere Verlaat Verdriet-ers. Dit groeide uit tot wat je haar levenswerk kunt noemen. ‘Ik heb het verlies van mijn moeder betekenis gegeven. Een betekenis die oneindig veel groter is dan alleen voor mij alleen‘ realiseerde Titia zich in de tijd dat ze voor de derde keer borstkanker had, en dacht dat ze dit deze keer niet zou overleven.

Titia is altijd gefascineerd geweest door processen van veranderingen. Hierbij heeft ze geleerd hoe sterk rituelen kunnen helen.

Haar opleidingen koos Titia in de richting van educatie, geschiedenis, kunst, cultuur en boeken. Gedurende een groot aantal jaren was ze werkzaam in een bijzondere vorm van onderwijs.

Sinds ruim 25 jaar heeft Titia zich, gebaseerd op haar eigen vroege verlieservaring, toegelegd op onderzoek naar de gevolgen van jong ouderverlies op de langere termijn. Ze schreef en publiceerde een aantal boeken op dit gebied en ontwikkelde een verwerk- en hulpaanbod, speciaal voor Verlaat Verdriet-ers.

Niet alleen in Nederland is Titia actief op het gebied van Verlaat Verdriet. Sinds enkele jaren ook in Italie met een (schrijf) retraite in Codiponte: ‘De weg van Liefde.’ Een plek waar oud zeer kan helen. Waar ervaringsgenoten elkaar ontmoeten en ervaringen kunnen delen.

Overleven is weer leven geworden.
Ik besta.
Heb de wereld iets te bieden.
Ik doe ertoe.

Grondlegger
Verlaat Verdriet
Kennis uit ervaring
Verduurzamen en toekomst gericht
Titia

Stephanie

‘Op 14-jarige leeftijd verloor ik, na een kort ziekbed, mijn vader, mijn maatje. Mijn vader is 51 jaar geworden en dat is geen leeftijd om dood te gaan. Ik was de wereld nog aan het ontdekken en had daarbij de hand van mijn vader nog hard nodig. Wat gebeurde is dat ik doorging met leven en alles stond in het teken van overleven. Ik hield me groot en sterk, tot ik niet meer kon.’ Met deze woorden begint de tekst op de achterflap van het boek dat Stephanie in 2017 heeft uitgebracht: ‘Papa, ik lijk op jou.’

‘Ik had geen idee wat ik moest doen en hoe ik het moest doen. Mijn boek is een handreiking voor Verlaat Verdriet-ers die, net als ik toen, aan het begin staan van hun verlate rouwproces. Die geen idee hebben waar ze moeten beginnen. Wat ze allemaal tegen kunnen komen. Op welke manier ze hun proces vorm kunnen geven. Ik hoop deze Verlaat Verdriet-ers te kunnen laten zien wat ik heb gedaan. Wat mij heeft geholpen. En wat mij verder heeft gebracht.’

Sinds onze kennismaking tijdens de Verlaat Verdriet-workshop die Stephanie in 2014 bij mij volgde, aansluitend de workshop ‘Heel je leven’ en de jaartraining ‘De kunst van het verbinden’, hebben we vaak en intensief met elkaar samengewerkt aan Verlaat Verdriet-thema’s. Stephanie leverde haar bijdrage aan het tot stand komen van BeeldTaal, helen door schrijven. Van het boek Gat in je ziel. Symposium ZEER in 2017, symposium voor en door Verlaat Verdriet-ers. Symposium VADER, symposium voor en door Verlaat Verdriet-ers in 2024. Ze levert nu opnieuw haar bijdrage aan de organisatie van het symposium ‘Teruggaan, om verder de te kunnen’, Verlaat verdriet symposium voor hulpverleners, gepland maart 2025. ‘Ik ga de website Kenniscentrum Verlaat Verdriet bouwen’ besloot Stephanie tijdens de schrijf-retraite De weg van liefde in Codiponte, najaar 2023. ‘Ik zoek alleen wel iemand die mij op technisch gebied ondersteunt.’ Het aanbod van Ronald neem ik met beide handen aan.

Na de mavo heeft Stephanie de opleiding ‘Activiteiten Begeleiding’ genoten. Gevolgd door de studie ‘Sociaal Pedagogische hulpverlening’ (SPH) en ‘management middenkader gezondheidszorg.’ In 2018 en 2019 deed zij de opleiding tot ervaringsdeskundige GGZ, met focus op Verlaat Verdriet en Verlate rouw.

Het intensieve proces, waarin Stephanie haar verworven kennis op veel fronten inzet, heeft haar steeds meer in haar kracht gezet. De relatie die ze met haar vroeg overleden vader voelde is anders geworden. De subtitel van haar boek ‘Mijn Verlaat Verdriet is veranderd, de altijd aanwezige afwezigheid van mijn vader blijft’ is veranderd. Haar vader is dichterbij gekomen. ‘Ik ben er sterker door geworden’ kan Stephanie nu zeggen. ‘Ik ben zo dankbaar dat ik het proces ben aangegaan.’

Stephanie
Samen werken
Kennis uit ervaring
Delen met Verlaat Verdriet-ers
Inzet

Ronald

Als Ronald 8 jaar is verliest hij zijn beide ouders bij een auto-ongeval. Ook hijzelf maakt deel uit van het ongeval. Ronald verliest niet alleen zijn beide ouders, hij verliest ook zijn beste vriendje. Zelf loopt hij fysieke beschadigingen op die hem levenslang hinderen.

Ronald blijft alleen achter met zijn oudere zus. Al gauw kiest zijn zus voor haar eigen leven. Ronald wordt opgenomen in een pleeggezin. In 1994 ervaart hij een herbeleving als een goede vriend van hem omkomt bij een auto-ongeval.

In het voorjaar van 2023 is het voor Ronald tijd om aandacht te besteden aan zijn Verlaat Verdriet. Hij meldt zich aan voor de workshop Dubbel Ouderverlies. Een bijzondere stroom komt op gang bij Ronald. Een stroom die hij graag wil verdiepen. Die hij wil integreren in zijn leven. Nog in hetzelfde jaar meldt hij zich aan voor de schrijf-retraite De weg van liefde in Codiponte. Tijdens deze week van rust en aandacht schrijft Ronald wat hem op het hart ligt.

Mag ik jullie uit de hemel plukken
Zie ik jullie ooit terug
Het was zo fijn vroeger
Mag ik jullie uit de hemel plukken
Nog een keer een knuffel een aai
Een teken van leven
Mag ik jullie uit de hemel plukken
Zie ik jullie ooit terug

Tijdens de week in Codiponte zegt Ronald, IT-er van z’n vak, tegen Titia: ‘Ik vind dat je wat aan je website moet doen.’ ‘Weet ik’ is het antwoord. ‘Maar eigenlijk moet er een nieuwe site komen: Kenniscentrum Verlaat Verdriet. ‘Ga ik voor je doen’ zegt Ronald prompt. ‘Dan gaan we dat samen doen’ zegt Stephanie ter plekke. ‘Een website bouwen kan ik, maar technische ondersteuning kan ik wel gebruiken.’ Zo kan het gebeuren dat tijdens De weg van liefde een mooie, nieuwe samenwerking met Stephanie ontstaat. De rest is geschiedenis. Zoals je hier kunt zien.

Hemel
Dubbel ouderverlies
Wees geworden kind
Een teken van leven
Ronald

©Kenniscentrum Verlaat Verdriet 2025